ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ 1973
Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΝΟΕΜΒΡΗ ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ, 37 ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ…
Κάθε χρόνο, καθώς πλησιάζει η μέρα της 17 Νοέμβρη, στις σχολές, στις φοιτητικές συζητήσεις, στα σχολεία, στα κανάλια δημόσιων πολιτικών συζητήσεων, σε χώρους δουλειάς και ευρύτερα στη δημόσια πολιτική ζωή γίνεται αναφορά στα γεγονότα του Πολυτεχνείου του 1973. Κάθε χρόνο ακούγονται και επαναλαμβάνονται οι ήχοι και τα συνθήματα του κινήματος και οι συζητήσεις περιστρέφονται γύρω από αυτά. Δεν είναι όμως σίγουρα τα συνθήματα και οι ήχοι αυτοί κάθε αυτοί η ουσία του κινήματος.
Ποιο ήταν το νόημα αυτής της εξέγερσης; Ποια γεγονότα οδήγησαν εκεί; Γιατί από πολλούς θεωρείται αυτό το κίνημα ως παρακαταθήκη των επόμενων κινημάτων και αγώνων; Ειδικά για την νεολαία και τους φοιτητές γιατί θεωρείται από πολλούς ως παράδειγμα το τι έγινε στο Πολυτεχνείο από εκείνη τη «γενιά»; Ποιο είναι το αντίκτυπο της εξέγερσης σήμερα; Θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε αυτές τις ερωτήσεις παρουσιάζοντας τη δική μας άποψη…
Ιστορικά στοιχεία για τη Χούντα, την εξέγερση του Πολυτεχνείου και την εισβολή στην Κύπρο
Στον Ελλαδικό χώρο, μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου, ειδικότερα κατά τη δεκαετία του 60’ εμφανίζεται μια σειρά προβλημάτων ζωτικής σημασίας, τα οποία επιδεινώνονται από την ασταθή πολιτική κατάσταση που επικρατεί. Διαδοχικές κυβερνήσεις αδυνατούν να την ομαλοποιήσουν λόγω της παρέμβασης των βασιλέων. Η προσπάθεια του Γ. Παπανδρέου το 1964 για εξυγίανση των πολιτικών θεσμών δίνει λαβή σε σειρά ανακτορικών πιέσεων οι οποίες κορυφώνονται με την αποπομπή του Γ. Παπανδρέου από το πρωθυπουργικό αξίωμα το 1965 και με την δημιουργία βασιλικών κυβερνήσεων.
Η εσωτερική οργανική αδυναμία του δημοκρατικού πολιτεύματος οδηγεί στη στρατιωτική δικτατορία της 21ης Απριλίου 1967 από το επιτελείο του Γ. Παπαδόπουλου όταν οι πολίτες τις Αθήνας είδαν όλους τους μεγάλους δρόμους να γεμίζουν με άρματα μάχης. Μιας δικτατορίας που κράτησε 7 χρόνια. Η αντίδραση του ελληνικού λαού κατά της δικτατορίας εκδηλώνεται με διάφορους τρόπους μέσα στην επταετία, με αποκορύφωμα την εξέγερση του Πολυτεχνείου 14-17 Νοεμβρίου 1973.
Το χρονικό μιας εξέγερσης
Το χρονικό της εξέγερσης του Πολυτεχνείου έχει ως αφετηρία το Μάρτη του 1973, όταν φοιτητές καταλαμβάνουν την Νομική Σχολή Αθηνών με αντιδικτατορικά συνθήματα. Η αστυνομία επεμβαίνει, συλλαμβάνει και τραυματίζει πολλούς.
Το φθινόπωρο του 1973 οι φοιτητές οργανώνονται και πάλι ζητώντας αυτοδιοίκηση και αυτοκυβέρνηση στα πανεπιστήμια. Ζητούν από τον Υπουργό Παιδείας να τους επιτραπεί να κάνουν εκλογές. Συναντούν άρνηση. Τότε συγκεντρώνονται φοιτητές στο Πολυτεχνείο στις 14 Νοεμβρίου 1973 και αποφασίζουν μόνοι τους ημερομηνία για φοιτητικές εκλογές. Κραυγάζουν συνθήματα κατά της δικτατορίας, διαδηλώνουν. Μαζί τους συσπειρώνονται φοιτητές και από άλλες σχολές, εργάτες, αγρότες, διανοούμενοι, λαός. Το βράδυ αποφασίζεται μετά από γενική συνέλευση κατάληψη του Πολυτεχνείου.
Στις 15 Νοεμβρίου 1973 γεμίζουν τη σχολή και τον περιβάλλοντα χώρο με πανό που γράφουν πολιτικά συνθήματα. Από πρόχειρο ραδιοφωνικό σταθμό στέλνουν μηνύματα εξέγερσης. Από έξω ο κόσμος συμπαραστέκεται με κίνδυνο της ζωής του.
Στις 16 Νοεμβρίου 1973 η ένταση κλιμακώνεται κι αρχίζουν συμπλοκές με την αστυνομία. Ξεχύνονται καπνογόνα παντού, το κλίμα γίνεται αποπνικτικό κι ακούγονται συχνοί πυροβολισμοί. Ασθενοφόρα μεταφέρουν τραυματίες. Από το ραδιοφωνικό σταθμό τους οι φοιτητές ζητούν από το λαό συμπαράσταση, βοήθεια σε φάρμακα, αλλά παράλληλα τον εμψυχώνουν.
Στις 2 π.μ. της 17ης Νοεμβρίου στρατιωτικοί στέλνουν τα τανκς μπροστά στο Πολυτεχνείο. Συγκεντρωμένοι οι φοιτητές στα κάγκελα ανεμίζουν ελληνικές σημαίες, ψάλλουν τον Εθνικό Ύμνο. Λίγο αργότερα ένα από τα τανκς πέφτει στην κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου, καταπλακώνοντας φοιτητές που βρίσκονταν εκεί. Ακολουθούν συμπλοκές με την αστυνομία. Στις 3.30΄π.μ. το Πολυτεχνείο έχει αδειάσει. Η επίσημη ανακοίνωση αναφέρει 18 νεκρούς και 1.103 τραυματίες. Άγνωστος ο αριθμός των συλληφθέντων. Η μαχητική αυτή κινητοποίηση φοιτητών και λαού επιταχύνει την κατάρρευση του καθεστώτος.
Η εισβολή στην Κύπρο
Ωστόσο, πριν το οριστικό τέλος της η Χούντα, με τον Ιωαννίδη στην εξουσία ο οποίος είχε ανατρέψει τον Παπαδόπουλο μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου, στους επόμενους μήνες προετοιμάζει οργανωμένο πραξικόπημα κατά του αρχιεπισκόπου Μακάριου στην Κύπρο. Ήδη, κάποιες προσπάθειες αναθεώρησης του πολύπλοκου Συντάγματος από τον αρχιεπίσκοπο Μακάριο, έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις της Τουρκίας. Έτσι το καθεστώς της Χούντας με την υποστήριξη των Η.Π.Α. τον Αύγουστο του 1974 επιτρέπει την ανοικτή επέμβαση των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο και την κατάληψη ολόκληρης της Βόρειας Κύπρου ( το 40% του κυπριακού εδάφους) από αυτούς. Η επιδρομή του «Αττίλα» αφήνει 250.000 ξεσπιτωμένους έρημους Ελληνοκύπριους, αμέτρητους νεκρούς κι αγνοούμενους κι ένα τεράστιο άλυτο προσφυγικό πρόβλημα.
Κάτω από το βάρος της κυπριακής τραγωδίας κι από την αντίδραση του λαού, το καθεστώς της 21ης Απριλίου καταρρέει. Μετά από συσκέψεις πολιτικών ηγετών επιστρέφει από τη Γαλλία ο εξόριστος Κ. Καραμανλής, συγκροτεί κυβέρνηση η οποία θέτει ως πρώτο στόχο την εδραίωση της Δημοκρατίας. Όσον αφορά στο κυπριακό πρόβλημα, παραμένει ανοικτό παρά τις προσπάθειες δημοκρατικών ηγετών της Κύπρου για επίλυσή του.
Σ’ αυτό το σημείο να ξεκαθαρίσουμε ότι η πολύπλευρη και πλήρης αποτύπωση των γεγονότων που περιγράφονται είναι δύσκολο να γίνει σε ένα τόσο μικρό κείμενο. Γι’ αυτό και πολλά σημεία μπορεί να μείνουν αδιευκρίνιστα και να εμφανίζονται ασάφειες.
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εξέγερσης
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου αποτέλεσε τη κορυφαία πράξη αντίστασης του ελληνικού λαού απέναντι στην επτάχρονη αμερικανοκίνητη χούντα. Η εξέγερση αυτή καθεαυτή δεν έριξε άμεσα τη χούντα (η χούντα έπεσε μετά την εθνική τραγωδία της Κύπρου), αποτέλεσε όμως την χειροπιαστή απόδειξη της άρνησης του καθεστώτος από το λαό και δημιούργησε ρήγμα στο εσωτερικό του ενισχύοντας έτσι την παγκόσμια κατακραυγή του. Όσον αφορά τη μαζικότητα της εξέγερσης αξίζει να αναφέρουμε ότι 1 χρόνο μετά το Πολυτεχνείο, στην εποχή της μεταπολίτευσης πια, περίπου 1 εκατομμύριο κόσμος κατέβηκε στις επετειακές πορείες διαδηλώνοντας ειρηνικά. Ποτέ ξανά δεν ξεπεράστηκε αυτό το όριο…
Η εξέγερση αυτή προήλθε από νέους. Λαϊκή εξέγερση μεν αλλά οι νέοι ήταν οι πρωτοστάτες γι’ αυτό μιλάμε και για γενιά του Πολυτεχνείου σήμερα. Προήλθε και φτιάχτηκε μέσα από αυθόρμητες διαδικασίες βγάζοντας στην επιφάνεια όσα έμεναν επί χρόνια λόγω φόβου στον πάτο του βυθού. Ήταν ένα ακομματικό επίσης κίνημα. Στηρίχτηκε κυρίως στον απλό λαό που συμμετείχε, αν και συμμετείχαν πολλά άτομα που ήταν ενταγμένα σε πολιτικές οργανώσεις αλλά καμία από αυτές δεν άφησε τη σφραγίδα της σ’ αυτό. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι και το σύμβολο μιας άοπλης ακόμα αντίστασης, απέναντι στα όπλα. Σ’ αυτήν την εξέγερση φάνηκε και η συλλογική και ενωμένη προσπάθεια σε πρώτο επίπεδο των νέων και του λαού μετέπειτα για επίτευξη κοινών στόχων.
Με τα συνθήματα «Έξω αϊ Η.Π.Α.» και «Έξω το ΝΑΤΟ» ήταν προφανής η γνώση του λαού για τον χαρακτήρα της δικτατορίας και η αντίδραση του απέναντι στη δράση υπερδυνάμεων και ξένων συμφερόντων στα εσωτερικά της Ελλάδας. Αυτή η επιθυμία εκφράστηκε τόσο με υλικά μέσα (σημαίες, εκκλήσεις από το ραδιόφωνο) όσο κι από το διαχρονικό πλέον σύνθημα «ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ». Το δικαίωμα δηλαδή μια χώρας κι ενός λαού στην αυτοδιάθεση.
Με το σύνθημα «ΛΑΪΚΗ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ» εκφράστηκε ένα από τα πλέον βασικά αιτήματα της εξέγερσης. Το αίτημα για επαναφορά της δημοκρατίας, για κατάργηση του δικτατορικού καθεστώτος και το αίτημα των εκλογών. Ένα από τα αιτήματα επίσης και των φοιτητών στα χρόνια της επταετίας ήταν και η διεξαγωγή φοιτητικών εκλογών, μιας και οι χούντα είχε εγκαταστήσει τα πιόνια της στο επίπεδο της εκπροσώπησης των φοιτητών.
ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Τα μηνύματα, η ουσία, και τα συνθήματα του Πολυτεχνείου παραμένουν και σήμερα σε ένα τεράστιο βαθμό επίκαιρα, αποδεικνύοντας το πόσο διαχρονικά είναι.
Σήμερα ,μπροστά σε μια διεθνή, ασταθή οικονομική κατάσταση, οι λαοί συνεχίζουν την προσπάθεια προάσπισης των δικαιωμάτων τους, ζητούν να καθορίζουν μόνοι τους την τύχη τους, να είναι κύριοι του εθνικού τους εδάφους κι υπάρχει ανάγκη να αποτάσσουν ζημιογόνες οικονομικές εξαρτήσεις από κράτη υπερδυνάμεις.
Στη χώρα μας αυτή τη στιγμή έχει υποβληθεί ένα καθεστώς οικονομικής επιβολής με το μνημόνιο ΕΕ-ΔΝΤ με την υπογραφή απλά μιας κυβέρνησης, φέρνοντας τα πιο σκληρά μέτρα της μεταπολίτευσης λόγω ενός μεγάλου δημοσίου χρέους. Με αυτό τον τρόπο καταπατάται πλήρως η εθνική ανεξαρτησία, την οποία διεκδίκησαν οι εξεγερμένοι το 1973 απέναντι στην στρατιωτική τότε επιβολή της αμερικανοκίνητης χούντας, καθώς έχουν φτάσει την Ελλάδα να είναι οικονομικά πλήρως υποταγμένη στις αποφάσεις της τρόϊκας.
ΨΩΜΙ: Με τα οικονομικά μέτρα που έχουν εφαρμοστεί, και με τα καινούργια, από την νέα χρονιά, που προβλέπονται να έρθουν, έχουν οδηγήσει πολλούς εργαζομένους στην ανεργία και στην εξαθλίωση, δημιουργώντας ένα ακόμη πιο αβέβαιο μέλλον και για μας, τους μελλοντικούς εργαζόμενους της κοινωνίας.
ΠΑΙΔΕΙΑ: Εδώ και λίγο καιρό η υπουργός παιδείας κ. Διαμαντοπούλου έχει εξαγγείλει ένα Νέο Νόμο πλαίσιο για τις σχολές, θέτοντας προς συζήτηση για τη σταδιακή κατάθεση του νόμου στη Βουλή ένα κείμενο διαβούλευσης το οποίο χαρακτηρίζεται σε σημεία αντισυνταγματικό, και στρέφεται ενάντια στο δημόσιο χαρακτήρα του πανεπιστημίου, προβλέποντας περικοπές στις χρηματοδοτήσεις, συγχωνεύσεις και κλείσιμο σχολών, διορισμό εξωπανεπιστημιακών προσώπων που θα έχουν τον πρώτο λόγο για ότι συμβαίνει στις σχολές κλπ.
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ: Το βασικό αυτό πανανθρώπινο αίτημα του Πολυτεχνείου ειδικά στο πλαίσιο της λαϊκής κυριαρχίας, βλέπουμε ειδικά στις μέρες μας να καταπατείται στους περισσότερους τομείς της δημόσιας ζωής. Μας προσφέρουν μια πλαστή ελευθερία επιλογής αγαθών, προτύπων ζωής και αξιών σε ατομικό καθαρά επίπεδο, αγνοώντας τις συλλογικές ελευθερίες. Και με την τωρινή κατάσταση του μνημονίου γίνεται για άλλη μια φορά φανερό αυτό. Επίσης το Πολυτεχνείο νοηματοδότησε σε ένα μεγάλο βαθμό την έννοια του ακαδημαϊκού ασύλου και την οδήγησε και στη θεσμοθέτηση της ως κοινωνικό κεκτημένο. Το άσυλο το επικαλούσαν και οι εξεγερμένοι ως το άσυλο που προστατεύει τους κοινωνικούς αγώνες και καλεί τους ίδιους τους φοιτητές να το νοηματοδοτήσουν και να το υπερασπίσουν.
ΩΣ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΕΠΙΔΙΩΚΟΥΜΕ ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΔΙΕΚΔΙΚΗΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝ ΜΑΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΔΙΩΞΕΩΝ
Εμπρός για της γενιάς μας τα Πολυτεχνεία…
akidasologistan.blogspot.com
